Chắc chắn rằng không ít lần bạn nghe người khác nói về các thuật ngữ về âm thanh mono, stereo, surround, nhưng có thể bạn chưa hiểu hết cũng như chưa phân biệt về cảm giác âm thanh của các nguồn này. Hôm nay, ADAM Muzic sẽ chia sẻ với các bạn về các vấn đề này nhé.

Trước hết chúng ta cũng tìm hiểu, âm thanh Mono là gì?

Một cách đơn giản nhất, âm thanh Mono là âm thanh được phát ra từ duy nhất MỘT nguồn phát. Nói cho dễ hiểu thì âm thanh Mono là âm thanh đơn lẻ, tiếng chim hót, tiếng gõ bàn phím, giọng nói,…là những nguồn âm thanh Mono.

Bên cạnh đó, Stereo là sự kết hợp của nhiều nguồn âm thanh Mono khác nhau, được phân bổ từ phải sang trái hoặc từ trái sang phải, nó giúp cho bạn xác định được không gian mà bạn đang nghe cũng như vị trí các nguồn âm đó bên phải hay bên trái bạn.

Vậy làm sao phân biệt được Mono và Stereo?

Bây giờ bạn hãy lấy tay bịt tai phải của bạn lại…Bạn thấy thế nào? Các âm thanh bạn nghe được bị DỒN thành một mớ hỗn tạp đi vào tai trái của bạn và nếu nhắm mắt lại bạn sẽ không biết nguồn âm đó nằm ở đâu cũng như phát ra từ vị trí nào.

Tiếp theo, bạn đặt tay phải xuống…Bây giờ bạn nghe rõ rồi chứ? Bạn có thể vừa nghe bằng tai trái tiếng nước trong toilet cũng như tiếng xe chạy ngoài đường bằng tai phải, bạn biết chính xác nguồn âm nào đang ở phía nào của bạn. Đó chính là âm thanh Stereo.

Câu hỏi đặt ra là khi nghe bằng headphone hoặc loa thì rõ ràng âm thanh vẫn phát ra từ hai tai nghe/hai loa…Như vậy âm thanh đó là Stereo?

Câu trả lời là tùy :). Một bản nhạc đã định dạng ở dạng mono thì dù bạn có nghe bằng 5, 10 thậm chí 100 cái loa đi nữa thì nó vẫn là mono bởi vì nó không mô phỏng được không gian, mà nó chỉ tăng âm lượng làm cho âm thanh lớn hơn giống như bạn tăng giảm volume vậy thôi.

Còn đối với một bản nhạc được định dạng stereo thì khi bạn nghe, bạn sẽ mường tượng được không gian trong bài nhạc đó, đại khái giống như là bạn sẽ nghe được tiếng Kick nằm ở giữa, tiếng Hihat nằm bên trái, tiếng violon nằm bên phải…

Nói cho dễ hiểu, khi nghe nhạc, bạn cảm giác âm thanh phía bên phải của bạn hơi khác so với phia bên trái thì âm thanh đó là Stereo, còn hai bên hoàn toàn giống nhau thì đó là Mono.

Để rõ hơn, bạn hãy tham khảo clip sau nhé, từ đâu tới 0’54” là Mono, còn lại là Stereo, hãy so sánh sự khác nhau cũng như độ sống động của 2 nguồn âm thanh.

Hiện nay, với công nghệ hiện đại, người ta phát triển ra dạng âm thanh Surround, 5.1, 7.1,…, công nghệ này giúp tạo ra âm thanh vòm, do đó bạn sẽ có cảm giác âm thanh phát ra từ nhiều phía và đôi khi cả phía trước và sau. Định dạng này thường được sử dụng nhiều cho các bộ phim chiếu rạp, để mô tả âm thanh chính xác và chân thực nhất từ tiếng súng nổ tít đằng xa, tiếng la hét thất thanh từ phía sau, tiếng đua xe chạy từ xa tới gần, phải sang trái…

Speaker 5.1 – Setup

Speaker 7.1 – Setup

Trong sản xuất âm nhạc, tùy theo loại và đặc tính âm thanh của các loại nhạc cụ thì kỹ sư âm thanh sẽ phân loại chúng thành Mono hay Stereo để có thể tạo ra một không gian trung thực nhất giống như bạn đang thưởng thức live ở ngoài. Đối với giọng hát, phần lớn sẽ để ở chế độ Mono để có thể làm nổi giọng hát và dễ hơn trong việc mixing hoặc điều chỉnh cho lệch sang phải/trái (thường dùng cho giọng bè), giúp cho người nghe cảm giác giống như đang có một dàn hợp xướng đang trình diễn xung quanh mình vậy.

Trên đây là những chia sẻ về đặc tính và cách phân biệt được các loại nguồn âm thanh khác nhau cũng như là cách vận dụng chúng trong thực tế và trong việc sản xuất âm nhạc từ ADAM Muzic.

Chúc các bạn thành công!

Hình ảnh – Google