Trong thế giới âm nhạc rộng lớn, có đa dạng các loại nhạc cụ thú vị. Trong đó, không thể bỏ qua họ đàn dây. Vì thế, hãy cùng tìm hiểu cụ thể những nhạc cụ đàn dây cùng ADAM Muzic ngay dưới đây nhé!
Các bạn có thể tìm hiểu phần 1 bài viết các loại đàn tại đây nha.
Bộ string – bộ dàn dây
Thường thuật ngữ string để chỉ 4 loại nhạc cụ trong dàn nhạc giao hưởng là violin, viola, cello và contrabass (double bass). Đây là nhóm nhạc cụ có hình dáng và cách chơi khá giống nhau. Cao độ tăng dần theo kích thước của từng loại nhạc cụ.
Harp – Đàn hạc
Là một nhạc cụ dây trong dàn giao hưởng, đây là một trong những nhạc cụ xuất hiện từ rất sớm, từ khoảng 3500 năm trước công nguyên và được sử dụng rộng rãi ở châu Âu từ thời kì Trung cổ (Middle Ages) và thời kì Phục Hưng (Renaisance).
Các bạn hãy xem video này để cảm nhận về âm thanh của các loại nhạc cụ trên nhé!
Lute – Đàn luýt
Đây là loại đàn có thiết kế khá đặc biệt với phần cổ đàn gập ra sau. Các dây đàn được chia thành từng cặp dây song song sát nhau (courses) và được chơi bằng các miếng gảy đàn (plectrum/pick). Có cả loại đàn lute có ngăn phím và không có ngăn phím. Là loại đàn cổ, xuất hiện từ xa xưa và không rõ ràng về nơi xuất xứ. Được sử dụng rộng rãi như một nhạc cụ nền trong thời Trung Cổ và cuối thời kì Baroque. Trở thành một trong những nhạc cụ chủ đạo trong thời kì Phụ Hưng (Renaissance) và cũng có thể được dùng để đệm hát. Người chơi lute được gọi là lutenist.
Hãy xem một nghệ sĩ trình diễn đàn lute nhé!
Classic guitar
Đàn guitar cổ điển. Là loại ghi ta có dây được làm bằng nylon, 3 dây trầm 4,5,6 được quấn bên ngoài bằng 1 lớp dây kim loại. Phần khóa đàn được khoét lỗ với bộ khóa đặc trưng nằm bên hông, cần đàn được làm to hơn để dễ dàng hơn trong việc trình diễn các nhạc phẩm cổ điển với những thế bấm phức tạp, classic guitar thường được chơi bằng các móng tay hoặc đầu ngón tay. Thường được sử dụng để độc tấu các nhạc phẩm cổ điển hoặc hòa tấu cùng những nhạc cụ khác.
Tác phẩm Malaguena được độc tấu bởi classic guitar:
Ngoài ra, còn có loại đàn được dùng để trình diễn Flamenco, đây là loại đàn cổ điển “hiện đại” hơn, được cải tiến để phù hợp hơn với thể loại nhạc này. Phần gỗ được thay đổi khác đi, cấu trúc cũng khác hơn đôi chút giúp âm thanh được tạo ra mang màu sắc đặc trưng thể loại flamenco.
Hãy nghe tác phẩm flamenco sau đây để cảm nhận về âm hưởng loại nhạc này cùng tiếng guitar nhé!
Acoustic guitar
(Modern guitar) – Guitar hiện đại, được cải tiến với bộ dây sắt, cần dài hơn, phần cần đàn nhỏ hơn một chút, một số loại có phần thùng được bo lại phía cần đàn tiếp xúc với thùng đàn thường được gọi là kiểu đàn số 7.
Loại acoustic guitar này được chơi bằng cả ngón tay (fingers) lẫn phím (plectrum), thường được dùng để trình diễn trong nhiều thể loại nhạc và đặc biệt là nhạc pop.
Đôi khi trong một số ca khúc, các bạn sẽ được thưởng thức tiếng đệm long lanh và “đầy đặn” từ cây guitar 12 dây (twelve-string guitar) như trong bài Dust in the wind của nhóm Scorpions.
Đàn dobro
Là một dạng guitar được tăng độ cộng hưởng giúp âm thanh lớn hơn. Là một thương hiệu của người Mỹ, được sáng tạo năm 1928 bởi anh em nhà Dopyera khi họ hình thành công ty Dobro Manufacturing Company. Từ Drobro là chữ rút gọn từ chữ “Dopyera brothers” và có ý nghĩa “goodness”. Được cấu tạo bởi một tấm kim loại mỏng hình nón đặt ngay mặt trước thân đàn để tạo sự cộng hưởng (single resonator cone) và được đảo chiều cho phần lồi vào bên trong thân đàn.
Thiết kế này giúp tạo sự khuếch đại âm thanh tốt hơn các thiết kế khuyếch đại trước đó giúp tiếng đàn không còn bị lép bởi các nhạc cụ khác như kèn và các nhạc cụ bộ gõ. Sau đó nhiều nghệ sĩ biến thể cách chơi loại đàn này bằng cách đặt nằm ngang và chơi bằng những ống trượt bằng kim loại, hình tròn giúp dobro tạo ra nhiều màu sắc âm thanh khác nhau. Dobro thường được dùng trong nhạc blues, bluegrass.
Đây là video nghệ sĩ Steve Thorpe trình diễn đàn Dobro với phong cách nhạc bluegrass.
Electric guitar – Guitar điện
Có lẽ các bạn đã quá quen thuộc với cây đàn này. Bản chất guitar điện khi không gắn vào bộ khuyếch đại âm (amplifier) thì sẽ không thể cho âm thanh hay được vì bản chất âm thanh “mộc” của guitar điện nghe rất bé. Đó cũng chính là lý do người ta gọi nó là guitar điện.
Guitar điện ngoài việc gắn vào những bộ khuyếch đại để cho âm thanh lớn hơn, người ta còn chế tạo ra các hộp tiếng (fuzz) mà thực chất là những bộ xử lý tính hiệu âm thanh để làm biến đổi tiếng đàn guitar giúp tạo ra nhiều kiểu âm thanh khác nhau như: overdrive, distortion, wah wah… hay các hiệu ứng âm thanh nhằm tạo không gian như delay, reverb, chorus…mà chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ở bài hiệu ứng cho guitar.
Bass – Guitar bass
Là loại đàn dây được dùng phổ biến trong nhạc pop, rock và các buổi diễn live. Bass cho âm thanh trầm, làm nền chủ đạo cho 1 bài nhạc. Bass cũng có nhiều hình dáng và số lượng dây thay đổi tùy theo nhu cầu của nghệ sĩ biểu diễn, đôi khi có những nghệ sĩ chơi những cây bass với 5,6 thậm chí 7 dây.
Đàn tam thập lục / Zither
Đây là tên của một loại đàn và cũng là tên của của một nhóm gồm nhiều loại đàn với thiết kế nhiều dây, được kéo dài trên một thân thẳng, mỏng. Số dây có thể thay đổi lên đến 50 dây. Từ Zither là tiếng Đức bắt nguồn từ chữ cithara trong tiếng Latin.
Đàn tranh cổ Trung Quốc có tên gọi Guzheng hay Zheng cũng là 1 loại đàn thuộc nhóm Zither.
Hãy thưởng thước tiếng đàn đầy mê hoặc của nữ nghệ sĩ đàn tranh Trung Quốc trong video dưới đây.
Pipe – Đàn tì bà
Một loại đàn 4 dây có thân bầu, xuất hiện phổ biến từ hơn 2000 năm trước ở Trung Quốc.
Ngoài ra còn có Liuquin, một loại đàn tì bà nhỏ hơn. Ở Việt Nam và Hàn Quốc cũng xuất hiện loại đàn tì bà này.
Erhu – Đàn nhị
Là một loại đàn 2 dây, được chơi bằng 1 cây vĩ (bow), đôi khi được các nước phương Tây gọi là Đàn violin Trung Quốc (Chinese Violin). Đây là loại đàn cổ Trung Quốc, tuy nhiên nhiều nghệ sĩ trẻ đã ứng dụng vào trong các bản hòa âm đương đại để tạo sự hòa trộn cho các bản nhạc pop, rock, jazz…
Video ca khúc Endless love do nghệ sĩ đàn nhị song tấu cùng nữ nghệ sĩ đàn tì bà.
Mandolin
Là loại đàn thuộc họ đàn lute, khá đặc trưng với thiết kế nhỏ, gồm 8 dây, chia thành 4 cặp dây tạo âm thanh long lanh, trong trẻo. Đôi khi có những cây mandolin với thiết kế 10-12 dây chia thành 5-6 cặp dây.
Balalaika – Là loại đàn có nguồn gốc từ Nga, gồm 3 dây, thân đàn hình tam giác, có nhiều kích cỡ cho cao độ từ rất cao đến rất trầm: piccolo balalaika, prima balalaika, secunda balalaika, alto balalaika, bass balalaika, và contrabass balalaika. Prima balalaika là loại được dùng phổ biến nhất.
Banjo – Là loại đàn thường thấy trong nhạc đồng quê (Country music), nhạc bluegrass, nhạc dân ca (folk), nhạc truyền thống Ai-len (Irish traditional). Thường có 4,5 hoặc 6 dây. Được cấu tạo bằng một khung gỗ, bọc lại bằng một lớp màng mỏng bằng nhựa hoặc da làm phần cộng hưởng cho đàn. Những dạng banjo đầu tiên được thiết kể bởi người da đen trong thời kì thực dân dựa trên một số nhạc cụ tương tự đàn banjo của người châu Phi.
Hãy cùng xem và nghe âm hưởng của tiếng dàn Banjo qua ca khúc Mean do nữ ca sĩ Taylor Swift mang đậm phong cách nhạc Country nhé!
Như vậy, qua bài viết này, các bạn đã có thêm những kiến thức thú vị về các nhạc cụ thuộc họ đàn dây (string family). ADAM Muzic sẽ tiếp tục giới thiệu về các loại nhạc cụ thuộc bộ gõ ở phần tiếp theo. Chúc các bạn vui vẻ nhé!
Reference:
Society X, [December 07, 2015], Life of beautiful, https://5ocietyx.wordpress.com/tag/line-of-beauty/, [October 22, 2016]
pinterest, https://www.pinterest.com/pin/570198002797956484/, [October 22, 2016]
Neil Thomson, [November 15, 2015], Junior has ‘electro-acoustic of the year’ written all over it. Can it really be that good?, http://www.northernacoustics.co.uk/2015/11/15/martin-dreadnought-junior/, [October 22, 2016]
Musikkhandel, Fender PM-2 DELUXE PARLOR, NATURAL, http://www.musikkhandel.no/fender-pm-2-deluxe-parlor-natural.html, [October 22, 2016]
fotoseimagenes, Imágenes de Instrumento de cuerda pulsada, http://www.fotoseimagenes.net/instrumento-de-cuerda-pulsada, [October 22, 2016]
cranes, McBrides DBJ-34, http://www.cranes.co.uk/mcbrides-dbj-34, [October 22, 2016]
ghmusic, Epiphone Dobro Hound Dog Deluxe Round Neck With Fishman Pick-up, https://www.ghmusic.com.au/epiphone-dobro-hound-dog-deluxe-round-neck-with-fishman-pick-up.html, [October 22, 2016]
easonmusicstore, http://www.easonmusicstore.com/categories/Liuqin/17, [October 22, 2016]
Subeta, https://subeta.net/forums.php/read/180143/Medieval-Musical-Instruments/1, [October 22, 2016]
samash, Gretsch G9310 New Yorker “Supreme” Mandolin, http://www.samash.com/gretsch-g9310-new-yorker-supreme-mandolin-g8030521x, [Octorber 22, 2016]
paidinternshipsinchina, Chinese traditional instruments, http://www.paidinternshipsinchina.com/chinese-traditional-instruments/, [October 22, 2016]
The Met, Pipa, http://www.metmuseum.org/toah/works-of-art/50.145.74/, [October 22, 2016]
Tatham, Đàn Tranh, http://tatham.vn/dan-tranh-c138.html?sort=name, [October 22, 2016]
Pinterest, https://www.pinterest.com/pin/543387511265463235/, [October 22, 2016]
Spguitar, MH-53 Black, http://www.espguitars.com/products/9744-mh-53-blk?category_id=1963304-mh-series, [October 22, 2016]
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm về hai khóa học nổi bật của Adam Muzic ngay dưới đây nhé!
