Nhạc Latin – âm nhạc của những vũ điệu và tiết tấu mang màu sắc hoang dã và mạnh mẽ là kết quả của sự hòa trộn về lịch sử và xã hội diễn ra tại Châu Mỹ sau thời điểm Columbus khám phá ra vùng đất này.
Dòng nhạc này mang đậm những nét đặc trưng riêng rất dễ nhận biết. Chính điều đó cũng góp phần kiến tạo nên phong cách âm nhạc độc đáo của nhạc Latin. Điểm nhấn của nhạc Latin nằm ở các nhạc cụ bộ gõ (cụ thể ở đây là bộ gõ Latin) và tiết tấu âm nhạc mà chỉ vùng Châu Mỹ Latin mới có, tạo nên những sắc thái rất riêng cho thể loại âm nhạc này.
Nhạc Latin đa dạng với hàng trăm phong cách và tiết điệu khác nhau. Ta có thể nhắc đến những dòng nhạc chính như Salsa, Tango, Merengue và nhạc Brazilian. Bên cạnh đó, tuy ít nổi bật hơn nhưng vẫn không kém phần hấp dẫn là những giai điệu Latin truyền thống. Đơn cử như Andrean, Puerto Rican Bomba, Cuban Son & Music Llanera.
Bài viết dưới đây là những thông tin ngắn gọn về lịch sử dòng nhạc Latin – đứa con của quá trình giao lưu văn hoá – xã hội vừa kể trên và là một trong những thể loại âm nhạc rất được ưa chuộng trên toàn Thế giới.
Lịch sử nhạc Latin
Nhìn chung, nhạc Latin là một sự pha trộn rất phức tạp của nhiều nền văn hóa khác nhau. Nhưng trên hết, có ba yếu tố lớn tác động mạnh nhất đến sự hình thành và phát triển của dòng nhạc này. Bao gồm:
1/ Thời kỳ tiền Columbus – âm nhạc của người bản xứ
Về cơ bản, lịch sử của dòng nhạc Latin bắt đầu ở thời điểm trước khi Columbus khám phá ra Châu Mỹ. Đơn giản là vì những người dân bản địa tại đây cũng đã xây dựng một nền âm nhạc riêng cho mình. Đơn cử là những nhạc cụ bộ khí và và bộ gõ được tạo ra bởi nền văn minh Maya. Đây là những nhạc khí rất được ưa chuộng trong nền vền măng Maya thời kỳ “tiền Columbus” và có ảnh hưởng rất lớn đến đặc trưng của nhạc Latin sau này.
2/ Cuộc đổ bộ của người Châu Âu đến tân Thế giới
Ngôn ngữ là đóng góp đầu tiên mà người Châu Âu đem đến cho Tân thế giới, cụ thể ở đây là tiếng Tây Ban Nha và tiếng Bồ Đào Nha. Thời gian sau này, tiếng Tây Ban Nha trở thành ngôn ngữ chính được sử dụng tại Brazil và tiếng Tây Ban Nha là ngôn ngữ chính tại các nước Châu Mỹ Latin. Do vậy, bản thân dòng nhạc Latin cũng được xây dựng dựa trên tiền đề là hai ngôn ngữ này.
Đóng góp thứ hai mà người Châu Âu đem đến cho vùng đất này là âm nhạc của họ. Trên thực tế, nền âm nhạc của người Châu Âu vào thời điểm này cũng đã rất đa dạng và phát triển. Do vậy, âm nhạc phương Tây cũng là một nhân tố ảnh hưởng mạnh đến nhạc Latin.
3/ Sự ảnh hưởng từ văn hóa Châu Phi
Đi cùng những người Châu Âu khi đặt chân đến vùng đất mới là những người nô lệ gốc Phi. Do vậy, chúng ta sẽ tìm được nhiều điểm tương đồng trong tiết tấu, phong cách sử dụng bộ gõ của những người da màu gốc Phi với nhạc Latin. Những nét đặc trưng đó đều ảnh hưởng mạnh đến những tiết điệu Samba, Salsa, Merengue, Bachata,.. Dù ít hay nhiều cũng đều dựa trên nền tảng tiết tấu và nhịp điệu Châu Phi trước đó.
Các dòng nhạc Latin phổ biến
Salsa
Salsa là một trong những nhánh nhạc cực kỳ phổ biến của dòng nhạc Latin. Nhịp điệu sôi động của Salsa chịu ảnh hưởng nhiều từ các giai điệu truyền thống của Cuba và Puerto Rico xen lẫn các sắc thái vui tươi của Mambo và Latin Boogalo. Mặc dù cho đến nay người ta vẫn chưa xác định được chính xác quê hương của Salsa nhưng theo nhiều học giả nhận định thì New York chính là nơi mà vũ điệu Salsa được hoàn thiện.
- Những nghệ sỹ nổi tiếng: Elia Cruz, Fania All Stars, Ruben Blades, Hector Lavoe, El Gran Combo de Puerto Rico, Gilberto Santa Rosa, La Sonora Poncena, Marc Anthony.
Một buổi biểu diễn salsa
Bachata
Khởi nguồn từ Cộng hoà Dominican, Bachata cũng như Salsa là một trong những thể loại nhạc Latin phổ biến hiện nay. Những bài hát mang phong cách Bachata được bắt đầu sản xuất vào những năm 1960 bởi Jose Manuel Calderon. Tuy nhiên, Bachata vào thời điểm đó lại không đủ mạnh để cạnh tranh với dòng nhạc Merengue đang chiếm lĩnh thị trường khi đó. Đến năm 1980, Bacha bắt đầu được chú ý hơn với những bản thu của Blas Duran. Vào đầu những năm 90 của thế kỷ XXI, Bachata cuối cùng cũng đã bùng nổ để trở thành một hiện tượng âm nhạc toàn cầu và đón nhận sự hưởng ứng nhiệt liệt của công chúng.
- Những nghệ sỹ nổi tiếng: Hector Acosta, Juan Louis Guerra, Aventura, Romeo Santos, Prince Royce.
Hector Acosta, một nghệ sỹ Latin Bachata nổi tiếng
https://www.seetickets.us/event/HECTOR-ACOSTA-EL-TORITO-EN-VIVO-EN-LA-COVACHA/332100
Tango
Nhờ vào tiết tấu chắc khoẻ và tính gợi cảm trong âm nhạc, Tango đã trở thành một trong những thể loại âm nhạc Latin được yêu thích trong các vũ trường trên khắp thế giới. Khởi nguồn từ Argentina và Uruguay, Tango được phát triển rộng rãi trong các cộng đồng nhập cư của Buenos Aires. Vào đầu thế kỷ 20, Tango đã trở thành một hiện tượng âm nhạc nhờ vào những bản thu của Carlos Gardel – ông hoàng của Tango thời bấy giờ. Sau đó, một danh thủ bandoneon tài năng tên Astor Piazzolla đã đem những nét đẹp từ Jazz và Blues để tạo nên cái mà người ta gọi là Nuevo Tango. Ngày nay, Tango vẫn là một trong những thành phần nổi bật nhất của âm nhạc Latin.
- Những nghệ sỹ nổi tiếng: Carlos Gardel, Astor Piazzolla, Gotan Project
https://www.youtube.com/watch?v=Efsd1a3rEJM
Tiết điệu Tango trong một bài hát “bài Tango cho em” rất nổi tiếng tại Việt Nam [31/10/2017]
Merengue
Merengue là một trong những món quà tặng âm nhạc mà nhạc Latin đã nhận được từ Cộng hòa Dominican, một thể loại thú vị thường được chơi trong rất nhiều bữa tiệc nhạc Latin. Nguồn gốc của Merengue có lẽ được bắt đầu từ thế kỷ XIX. Trong suốt chiều dài lịch sử, giai điệu của Merengue đã được sửa đổi để có thể kết hợp với nhiều nhạc cụ khác nhau. Trong những năm 1980, Wilfrido Vargas đã thay đổi tốc độ của nhịp điệu Merengue truyền thống tạo ra chất âm đặc trưng cho Merengue sau này. Trong những thập kỷ qua, những bài hát của Juan Luis Guerra đã trở thành tâm điểm tham khảo cho giới mộ điệu Merengue.
- Những nghệ sỹ nổi tiếng: Juan Luis Guerra, Wilfrido Vargas, Eddy Herrera, Los Hermanos Rosario, Elvis Crespo, Olga Tañon, Los Vecinos.
Juan Luis Guerra – người đạt được rất nhiều thành công lớn với nhánh nhạc Merengue Latin
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Juan_Luis_Guerra_en_Acceso_Total_(2)_cropped.jpg
Latin pop
Latin Pop là một trong những thể loại âm nhạc Latin phổ biến nhất hiện nay. Một số ngôi sao nhạc Latin lớn nhất thế giới đại diện thể loại này. Latin Pop được cả thế giới biết đến vào năm 1970 thông qua các nghệ sỹ tiên phong trong dòng nhạc này, đó là Julio Iglesias và Roberto Carlos. Latin Pop đại diện cho phần đông những người yêu thích nhạc Latin ngày nay.
- Những nghệ sỹ tiêu biểu: Enrique Iglesias, Shakira, Juanes, Ricky Martin, Ricardo Arjona, Paulina Rubio.
Shakira và ca khúc Waka Waka nổi tiếng của cô
Brazillian music
Nhạc Brazil phổ biến rộng rãi trong suốt chiều dọc của đất nước khai sinh ra nó. Từ Samba, Bossa Nova đến Sertaneja và nhạc pop Brazil. Nhạc Brazin đã đem đến cho thế giới rất nhiều bài hát nổi tiếng. Các nghệ sĩ hàng đầu của Brazil bao gồm các ngôi sao huyền thoại như Antonio Carlos Jobim, Caetano Veloso, Joao Gilberto và Marisa Monte.
- Những nghệ sỹ nổi tiếng: Antonio Carlos Jobim, Caetano Veloso, Elis Regina, Roberto Carlos, Marisa Monte, Chico Buarque.
Tài liệu tham khảo
1/ Carlos Quintana, Latin music history, https://www.thoughtco.com/latin-music-history-2141147, [31/10/2017]
2/ Carlos Quintana, What is Latin music, https://www.thoughtco.com/what-is-latin-music-2141148, [31/10/2017]
3/ Carlos Quintana, Essential Latin Music Genres, https://www.thoughtco.com/essential-latin-music-genres-2141628, [31/10/2017]
