Trên thế giới có nhiều trường phái thanh nhạc, hệ thống đào tạo nổi tiếng có ảnh hưởng đến cách hát và biểu diễn nói chung của nhiều ca sĩ trong nhiều thời kì.

Hãy cùng Adam Muzic tìm hiểu nhé!

1. Bel Canto

Bel Canto theo tiếng Ý có nghĩa “Giọng hát đẹp” “Cách hát đẹp”, là cách nói chung để chỉ một số cách hát và biểu đạt trong lối hát của người Ý. Sau đó dần phổ biến trong âm nhạc phương Tây. Không có định nghĩa cụ thể về Bel Canto, bởi vì có rất nhiều ca sĩ, nhà soạn nhạc, giảng viên thanh nhạc trong suốt thể kỉ 17, 18, 19 nói về Bel Canto khác nhau.

Ngày nay khi nhắc đến Bel Canto người ta thường gợi nhớ đến cách hát của phong cách nhạc cổ điển, bán cổ điển,… Quan điểm về kĩ thuật thanh nhạc và thẩm mỹ âm nhạc của thời kì nhạc hiện đại có phần khác biệt và đôi khi trái ngược hẳn với Bel Canto.  

Nhìn chung Bel Canto bao gồm những yếu tố tiêu biểu sau đây, ngoài ra còn có nhiều yếu tố khác:

• Prosodic singing – cách hát tập trung nhấn nhá mạnh nhẹ phù hợp với lời bài hát kết hợp cùng giai điệu và nhịp điệu của bài hát. Đây cũng là một tiêu chuẩn của sáng tác những thời kì này.
•  Phrasing: dịch nôm na là câu hát. Đây là cách hát, diễn đạt liền lạc tuân thủ tuyệt đối cấu trúc của câu hát (không ngừng ở giữa, không lấy hơi ở giữa, đảm bảo diễn tả sự liền lạc của câu hát). Đây cũng là một tiêu chuẩn của sáng tác những thời kì này.  
• Khả năng lột tả legato và staccato: Legato nghĩa là hát liền tiếng, ngược lại staccato nghĩa là hát nẩy tiếng.
• Portamento hay còn gọi là Glinssando: Hát trượt kéo nốt.
• Messa di voce: Cách diễn tả giọng hát phổ biến trong Bel Canto
• Vibrato: Kĩ thuật rung giọng để thêm biểu cảm cho việc hát.

Ca sĩ opera Montserrat Caballe được mệnh danh là nữ hoàng Bel Canto

Link tham khảo: https://en.wikipedia.org/wiki/Bel_canto

• Estill voice training

Là hệ thống kiến thức, chương trình đào tạo được chính thức hình thành năm 1988 bởi Jo Estill. Giá trị cốt lõi của hệ thống này nằm ở những nghiên cứu, ghi chép, các phương pháp luyện tập giọng dựa vào việc hiểu và điều chỉnh các nhóm cơ trong cơ chế sinh học của giọng hát. Bằng cách khách quan như vậy, hệ thống Estill voice training được áp dụng cho đa dạng thể loại (pop rock, ballad, hip hop, nhạc kịch, R&B, các thể loại nhạc hiện đại khác và cả phong cách hát cổ điển).

Nhìn chung Estill voice training đề cập những yếu tố mới lạ so với cách học thanh nhạc trước đây. Bao gồm những phần chính (mỗi phần chính này còn được miêu tả rất chi tiết bên trong) sau đây:

Estill Voice training – Nguồn ảnh: Estillvoice.com

• Operating Principles: Những nguyên tắc cơ bản trong giọng hát
• Figures of voice: Những phần (những bộ phận) có ảnh hưởng đến việc tạo ra và sử dụng giọng hát.
• Voice qualities: Các tính chất của âm thanh giọng hát.

Estill voice training có bằng cấp chứng chỉ được công nhận ở nhiều quốc gia, nhiều chương trình dạy học khác cũng áp dụng các kiến thức, nhận định trích dẫn từ hệ thống này.  

Đặc biệt trong những loại nhạc hiện đại sau thời kì thịnh hành của cổ điển.

Ngoài ra, Estill voice training cũng có giá trị trong hỗ trợ điều trị bệnh lý về giọng, được nhiều cơ sở y tế, bệnh viện, bác sĩ sử dụng.

Nguồn tham khảo:  https://en.wikipedia.org/wiki/Estill_Voice_Training

• Complete Vocal Technique

Complete Vocal Technique là phương pháp đào tạo thanh nhạc hiện đại được nghiên cứu bởi Catherine Sadolin, ra mắt chính thức năm 2005. Mục đích chính của phương pháp này là thấu hiểu giọng hát để người hát có thể tạo ra âm thanh mà họ muốn, đồng thời không phải thay đổi những màu sắc mà họ muốn giữ lại hoặc muốn thể hiện.

          Complete Vocal Technique có 4 Nguyên tắc lớn như sau:

• Three Basic Principles: Ba nguyên tắc chính trong cơ chế giọng hát (nhằm đảm bảo sử dụng giọng hát hợp lý và lành mạnh)
• Four modes: Bốn cách sử dụng giọng hát: Tự nhiên – Tiết chế – Cơ chế mạnh mẽ – Tiếng đanh lớn
• Sound color: màu sắc của giọng
• Effects: Các hiệu ứng có thể tạo

Phương pháp này luôn có dẫn chứng dưới camera nội soi thanh quản, và sử dụng nhiều thiết bị đo lường khác, điều này làm cho kiến thức dễ hiểu và trực quan hơn.

Link tham khảo: https://en.wikipedia.org/wiki/Complete_Vocal_Institute

Nguồn ảnh: completevocal.institute

• Speech Level Singing

Speech Level Singing là phương pháp thanh nhạc được sáng tạo bởi Seth Riggs. Ông là thầy của nhiều thần tượng ca nhạc hiện đại nổi tiếng:  Michael Jackson, Stevie Wonder, José José, Ray Charles, Madonna, Johnny Hallyday, Sohyang, AGNEZ MO, Bette Midler, Julio Iglesias^] and Barbra Streisand.

Phương pháp thanh nhạc này tập trung chính vào việc rèn luyện sức khỏe và gia tăng hiệu quả của các cơ nội tại thanh quản. Đồng thời, thư giãn tất cả các cơ ngoại lai không liên quan đến việc phát âm, để cho các cơ nội tại được hoạt động thoải mái và hiệu quả nhất.

Quan điểm chính là giữ mọi thứ ở trạng thái “nói”. Điểm nổi bật trong phương pháp này là các khái niệm về cơ chế giọng được đào sâu (còn có tên gọi âm khu giọng, hoặc gọi là quãng giọng cũng được : bao gồm chest voice, head voice, vocal fry,…). Các khái niệm và thực hành các cầu nối (bridges) của những cơ chế giọng khác nhau này. Khái niệm và cụm từ “Mix voice” được đề cập và luyện tập trong phương pháp này rất nhiều.

Link tham khảo: https://en.wikipedia.org/wiki/Seth_Riggs

https://second.wiki/wiki/speech_level_singing

Seth Riggs và Stevie Wonder

Trường phái thanh nhạc không có đúng và sai

Ngoài những phương pháp nổi tiếng khắp thế giới mình đã kể trên, ở mỗi vùng miền, văn hóa, đất nước, tộc người,… người ta luôn có phương pháp để luyện giọng cho riêng mình.

Các phương pháp trên đều nhằm chung mục đích rất dễ hiểu là rèn luyện giọng hát, làm cho việc hát được dễ dàng hiệu quả hơn, sức khỏe dây thanh giữ được sự bền bỉ và lành mạnh.

Bởi vậy mà kĩ thuật thanh nhạc và việc ca hát, biểu diễn, sáng tạo nghệ thuật nói chung là không có đúng hoặc sai, chỉ có phù hợp với chất giọng và thể lực của từng người mà thôi.  

Nếu bạn đang theo học trường phái kĩ thuật nào đó, thì ngoài luyện tập chăm chỉ kiến thức của mình, còn phải tìm hiểu sơ lược về những trường phái khác để hiểu biết thêm về nghệ thuật điều khiển giọng hát. Mở rộng tâm trí là quan trọng nhất, tránh trường hợp phán xét phương pháp của người khác là sai, hay nhận xét sai về người hát.  

Hãy theo dõi thể trạng của dây thanh, giọng hát của mình, và sức khỏe của mình kĩ trước khi chọn phương pháp phù hợp với bản thân. Ngoài ra bạn hãy thử qua nhiều phương pháp bởi vì trải nghiệm đa dạng sẽ càng giúp bạn hiểu được giọng của mình và phong cách của mình là như thế nào. Từ đó bạn mới có thể chọn những kĩ thuật phù hợp để theo học và phát triển giọng.

Nguồn tổng hợp có link tham khảo

Nhật Thanh