5 vấn đề lưu ý khi chọn ampli guitar
Amp (hay viết đầy đủ là amplifier) là một danh từ chung dùng để chỉ các thiết bị có chức năng khuếch đại tín hiệu âm thanh từ 1 nguồn phát cho sẵn. Mỗi dòng amp sẽ tương ứng với một chức năng xử lý tín hiệu riêng như amp karaoke, amp nhạc cụ, amp nghe nhạc thuần tuý,…
Bài viết này sẽ tập trung giới thiệu một số nét đặc trưng chính về các dòng amp nhạc cụ (cụ thể là guitar & bass). Bạn đọc có thể dựa vào đây để tìm ra cho mình một chiếc amp hợp lý nhất với nhu cầu sử dụng của mình.
Chọn combo amp hay head amp & cabinet
Đây sẽ là vấn đề đầu tiên mà bạn phải nghĩ đến khi chọn mua amp. Nhưng trước hết, đây là một số các khái niệm căn bản:
Combo amp
1 amp nhạc cụ luôn phải gồm 2 bộ phận chính là headamp (hay preamp) và cabinet (bao gồm cả loa – speaker và thùng loa – enclosure). Như vậy, amp combo là loại amp mà các bộ phận này được tích hợp lại với nhau để tạo ra một bộ combo duy nhất. Lý do của sự “sát nhập” này đơn giản là để đem đến sự tiện dụng và tiết kiệm cho người dùng. Đây cũng là một trong những ưu điểm không thể bàn cãi được của combo amp.
Bên cạnh đó, nếu chọn mua combo amp, bạn sẽ không phải mất công tính toán quá nhiều về các yếu tố kỹ thuật như màu tiếng, công suất tương quan giữa amp và loa,… Tất cả những yếu tố này đều đã được nhà sản xuất thiết kế và đưa ra giải pháp tối ưu hoá cho người sử dụng dễ dàng lựa chọn.
Head amp & cabinet
Nếu gọi combo amp là một hệ thống tích hợp toàn bộ những gì bạn cần vào 1 chiếc amp thì lần này bạn phải lựa chọn để kết hợp giữa 1 head amp (thu nhận và khuếch đại tín hiệu âm thanh) và 1 cabinet (phát ra tín hiệu âm thanh đó). Sự kết hợp này liên quan rất nhiều đến kinh nghiệm, các kiến thức nhất định về âm học cũng như chuyên môn nhạc cụ. Do vậy, head amp và cabinet là một sự lựa chọn khi bạn chơi ở những sân khấu lớn hoặc khi bạn có nhu cầu trải nghiệm những hệ tiếng từ những thương hiệu khác nhau.
Cũng chính vì lí do này mà trước khi mua head amp và cab rời, bạn phải tự mình trả lời các câu hỏi sau: mình thích hệ tiếng nào của dòng amp nào? Công suất kết hợp của headamp và cab bao nhiêu là đủ? Công suất đầu ra của cab là bao nhiêu thì sẽ phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình?… và còn rất nhiều câu hỏi phức tạp khác. Do đó hãy suy nghĩ thật kỹ hoặc tham khảo ý kiến tư vấn của chuyên gia để có được sự lựa chọn hợp lý nhất.
Chọn amp bán dẫn (Solid-state amp) hay amp bóng đèn (tube amp)
Tube amp là dòng amp được sử dụng ngay từ những ngày đầu tiên trong lịch sử amplifiers thế giới. Đúng như tên gọi, dòng amp này sử dụng các bóng đèn (tubes) gắn bên trong amp để dẫn truyền và xử lý tín hiệu từ nhạc cụ. Tại Việt Nam, người ta thường dùng từ lóng “amp bóng đèn” hoặc “ampli đèn” khi nhắc đến khái niệm tube amp.
Một khoảng thời gian sau đó, các kỹ sư dựa vào những cải tiến công nghệ để tạo ra một dòng amp mới, đặt tên là solid-state amp (amp bán dẫn) theo đúng loại linh kiện mà nó được thiết kế. Amp bán dẫn khắc phục được một số nhược điểm của tube amp trước đó nhưng cũng chính vì vậy mà nó lại làm nảy sinh ra thêm một số những hạn chế khác, tạo ra 2 thái cực kiểu “trade-off” khi ta lựa chọn giữa 2 dòng amp này.
Dưới đây là bảng so sánh một số những yếu tố cần cân nhắc khi so sánh để chọn mua giữa 2 dòng amp này.
Thương hiệu liệu có quan trọng?
Rất quan trọng là đằng khác. Vì giá trị thương hiệu liên quan mật thiết đến số tiền mà bạn phải chi trả cho một chiếc amp.
Do vậy, nếu nhu cầu của bạn không quá cao (Vd: bạn mới bắt đầu chơi guitar điện hoặc đơn giản bạn chỉ cần 1 cái amp có tiếng là đủ) thì một chiếc amp cũ, rẻ tiền (dưới 2tr5 theo thời giá 2019) là quá đủ để dùng.
Vậy ta phải quan tâm đến yếu tố gì khi chọn mua những sản phẩm có thương hiệu và dĩ nhiên là đắt tiền hơn. Dưới đây là một số tiêu chí cụ thể.
Hệ tiếng của thương hiệu
Mỗi thương hiệu sẽ đầu tư phát triển một hệ tiếng riêng định danh cho nhãn hàng của mình. Do vậy, quyền quyết định phụ thuộc rất nhiều vào đôi tai sành sõi của bạn. Nếu bạn hâm mộ Slash và muốn tập những câu lick bốc lửa của anh thì chắc chắn rằng bạn phải chọn mua amp Marshall thay vì Kemper hoặc Line 6.
Cây đàn mà bạn đang sử dụng
Rất dễ hiểu! Nếu bạn đang sử dụng đàn bass thì đàn bass luôn là sự lựa chọn hợp lý hơn là amp guitar mặc dù 2 thiết bị đều tạo ra âm thanh. Lý do là vì sự khác biệt về đáp tần của mỗi dòng amp là khác nhau. Cho nên, sử dụng amp guitar cho đàn bass hoặc ngược lại chỉ là một giải pháp mang tính tình thế.
Một vấn đề mà bạn cần lưu ý là các thương hiệu amp thường sẽ thiết kế để phù hợp với 1 hoặc một số dáng đàn nhất định (body shaped) để phát huy hết độ hay và độ lực của tiếng đàn (vd: Slash chỉ dùng riêng Les Paul và Marshall).
Speakers – các vấn đề về củ loa
Speakers hay còn gọi là củ loa theo cách gọi từ lóng trong tiếng Việt. Các thông số kỹ thuật của củ loa như màng loa, vật liệu, dàn khung,… sẽ được phân tích cụ thể hơn trong một bài viết khác. Bài viết này sẽ tập trung vào 2 vấn đề chính liên quan đến củ loa trong việc chọn mua loa, đó là kích thước và số lượng.
Kích thước
Đơn vị thường được các nhà sản xuất sử dụng để diễn tả các thông số về đường kính củ loa là inch (tại Việt Nam ta thường dùng đơn vị tấc). Chưa bàn tới các yếu tố khác, xét về mặt lý thuyết, củ loa càng lớn thì càng dễ tạo ra các dải âm trầm và ngược lại. Đó cũng là lí do mà bạn sẽ thấy loa trong amp bass có kích thước thường lớn hơn hơn guitar điện thông dụng
Số lượng
Thông thường, số lượng củ loa trong cabinet sẽ được thay đổi tuỳ theo nhu cầu sử dụng. Số lượng củ loa được gắn vào cab thường là 1, 2 hoặc 4. Về mặt lý thuyết, càng nhiều củ loa thì cab càng lớn và do đó dẫn đến sự gia tăng về công suất loa và độ lực của loa và đương nhiên, giá tiền của loa cũng sẽ tăng thêm tương ứng. Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt của củ loa dẫn đến sự khác biệt về âm thanh. Bạn có thể tham khảo video clip dưới đây.
So sánh sự khác biệt giữa số lượng các củ loa trong cùng một dòng loa.
Effects – các hiệu ứng tích hợp
Thỉnh thoảng, nhà thiết kế cũng sẽ tích hợp 1 số các effects cơ bản như delay, reverb, chorus, flanger, … Sẽ có 1 số dòng amp đặc biệt khác có tích hợp sẵn những hệ tiếng đặc thù hơn như distortion, overdrive,… Tuy rằng các effects tích hợp thường không tốt bằng effects tạo ra do pedal nhưng đây cũng là một trong những tiêu chí mà bạn nên xem xét khi chọn mua amp.
Trên đây là một số lưu ý trước khi mua một chiếc ampli guitar phù hợp với nhu cầu cho bạn. Mong rằng thông tin này sẽ giúp ích cho bạn. Đừng quên share bài viết nếu thấy hữu ích nhé.
Tài liệu tham khảo
1/ Sweetwater, Guitar Amp Buying Guide, https://www.sweetwater.com/insync/guitar-amp-buying-guide/
2/ Kim Sasaki – Guitar Junky, Here’s An Ultimate Guitar Amp Buying Guide For Beginners, https://www.theguitarjunky.com/guitar-amp-buying-guide-for-beginners/
3/ Max Solo Music, Does size matter? 1×12 vs 2×12 vs 4×12 guitar cabinet shootout, https://www.youtube.com/watch?v=LDU3mJxACgM, Published on Jun 26, 2018
